De reactie op een situatie wordt vaak ingegeven door emoties.
Voortgaande op hun lichaamstaal, hun uitdrukkingen, de geluiden die ze maken en zelfs de manier waarop ze zich bewegen, weten katteneigenaren meestal wel in welke gemoedstoestand hun kat zich bevindt. We weten instinctief of onze kat opgewonden, blij, verdrietig, gefrustreerd of ongerust is.
Toch heeft die materie al geleid tot verhitte discussies onder gedragstherapeuten. Hoewel het duidelijk is dat een kat een rijk gevoelsleven heeft, slagen wetenschappers er niet in precies te bepalen in welke mate katten gelukkig of angstig zijn.
Wat verstaan we juist onder 'emoties'?
Emoties zijn gewaarwordingen die katten aanzetten tot reageren en de manier waarop ze zich voelen na zo gereageerd te hebben. De negatieve emotie angst kan katten er bijvoorbeeld toe aanzetten zich te verdedigen, terwijl de positieve gevoelens van contact en aanraking katten kunnen helpen om relaties aan te knopen en te onderhouden met andere leden van een groep. Emoties kunnen onderverdeeld worden in positieve en negatieve emoties en ze kunnen een toenemende of afnemende intensiteit hebben.
Bijvoorbeeld naarmate de vreugde van het dier toeneemt, kan plezier veranderen in vrolijkheid en opgewondenheid, terwijl frustratie kan overgaan in angst en razernij, en ongerustheid in vrees en verschrikking. Dieren met gedragsproblemen neigen vaak tot extreem gedrag wanneer ze zich uitdrukken.
De emotionele systemen van de kat
Recent onderzoek heeft aangetoond dat alle zoogdieren, waaronder katten, zeven emotionele basissystemen hebben waarmee ze kunnen reageren op informatie die via de zintuigen naar de hersenen wordt gestuurd. Tot deze zeven systemen behoort een zoeksysteem om voedsel te vinden, een angstsysteem om te reageren op ongewone gebeurtenissen die gevaarlijk kunnen zijn, een speelsysteem en een verzorgingssysteem om nakomelingen groot te brengen en essentiële sociale banden te vormen. Katten kunnen net als mensen emoties voelen als vreugde, verdriet, woede en angst. Moderne dierengedragsdeskundigen beseffen dat emoties van cruciaal belang zijn om dieren te begrijpen, ook al lijkt het niet mogelijk die emoties nauwkeurig te meten. Ze baseren zich op emoties bij de behandeling van gedragsproblemen bij huisdieren.
Emotionele problemen bij katten behandelen
Door te erkennen dat katten emoties hebben, kunnen we vooruitgang boeken in de behandeling van gedragsproblemen, zoals agressiviteit, overmatige lichaamsverzorging en nervositeit. De evaluatie verloopt over het algemeen in drie fasen:
• emotionele evaluatie van de kat op het moment dat het gedragsprobleem wordt vastgesteld;
• evaluatie van de gemoedstoestand, de stemming en het algemene gedrag van de kat;